Wanneer we de middelbare leeftijd bereiken, zijn we niet alleen bang voor een achteruitgang in onze geest en ons lichaam, we rekenen er op. Zou deze verwachting over ouder worden een rol kunnen spelen in de manier waarop we ouder worden? Zouden we beter ouder kunnen worden als we anders verwachtten?
Afbeelding met dank aan Pexels, Alena Darmel
"Ik kon me de naam van die persoon vorige week gewoon niet herinneren," roepen we verschrikt uit. Onze vergeetachtigheid kan leeftijdsgebonden zijn, maar misschien ook niet. Misschien hebben we gewoon een stressvolle tijd gehad en zit ons hoofd vol. Toch geven we de schuld aan het ouder worden. “Mijn knieën kraken tegenwoordig echt. Het zal mijn leeftijd zijn,” zeggen we. Maar misschien hebben we te lang aan ons bureau gezeten.
En dus is het moment daar. We hebben die vreselijke tijd in het leven bereikt waarin we ‘oud’ zijn. We zijn bezweken aan het ouder worden en vanaf nu kunnen we alleen maar wachten op de natuurlijke achteruitgang van ons lichaam en onze geest.
Deskundigen vertellen ons al jaren dat we vanaf de middelbare leeftijd slachtoffer van allerlei kwalen zullen worden. We zullen moeite hebben om dingen te benoemen. Vanaf nu moeten we twee keer nadenken voordat we een nieuwe taal gaan leren of op een nieuwe baan gaan solliciteren. Een nieuwe carrière beginnen kunnen we wel helemaal vergeten. Je zou kunnen zeggen dat we ons er allemaal aan onderwerpen. Wij worden immers ouder.
Het blijkt dat onze individuele 'verwachtingen over hoe we ouder worden' niet erg positief zijn.
Het helpt niet dat we in het algemeen zulke negatieve stereotypen hebben over andere ouderen. We hebben de neiging om ze als broos, kwetsbaar en je zou kunnen zeggen zelfs enigszins komisch te zien.
Veroudering: het begint vroeg!
Maar het probleem is niet alleen dat we andere, oudere mensen op deze manier bekijken. Het blijkt dat onze discriminatie van oudere generaties, onze stereotypen, een negatief effect heeft op onze eigen gezondheid naarmate we ouder worden!
De samenleving zal profiteren van deze vergrijzende bevolking als we allemaal gezonder ouder worden,” zei Alana Officer, coördinator van veroudering en levensloop van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), hierop reflecterend. "Maar om dat te doen," voegde ze eraan toe, "moeten we leeftijdsgebonden vooroordelen uitroeien."
Iets anders dat degenen die er naar hebben gekeken aan het licht hebben gebracht, is dat dit zaadje, deze manier van denken, al vroeg in ons leven stevig in onze geest is geplant. Al als we jong zijn, merken we hoe er naar de oudere generatie wordt gezien en dat nemen we mee. En dát heeft later invloed op onze eigen gezondheid.
Al met al laten autoriteiten zoals de WHO, die leeftijdsdiscriminatie een verwaarloosd wereldwijd gezondheidsprobleem noemt, ons zien dat leeftijdsdiscriminatie, een gezonde levensverwachting en de vergrijzing van de bevolking allemaal aan elkaar gerelateerd zijn."
Positive ageing: It’s all in the expectation?
Dus wat als deze mentaliteit, deze verwachting, een zichzelf vervullend effect heeft op onze gezondheid? Als wij en anderen blijven zeggen dat ons lichaam en onze geest bergafwaarts zullen gaan, zal er dan iets daarvan gebeuren? En kunnen we beter ouder worden door andere verwachtingen te hebben?
Er wordt gezegd dat we allemaal onze eigen unieke ‘subjectieve leeftijd’ hebben. Dat we ons jonger of ouder voelen dan onze werkelijke leeftijd. Dus als we denken dat we jonger zijn dan we in werkelijkheid zijn, en verwachten goed ouder te worden, kan het lichaam dan dit voorbeeld volgen?
De zaken omdraaien
Het was de beroemde Counterclockwise studie van sociaal psycholoog Dr. Ellen Langer van de jaren vijftig die ons liet zien dat we onszelf 'jong kunnen denken'. De mensen die zich aan het experiment hadden onderworpen, woonden een tijdje in een heel bijzonder huis. Het werd gebouwd om precies na te bootsen hoe het was toen deze mensen jong waren. Het bleek dat dit ingebeelde leven een positief effect op hun gezondheid had gehad! Ze wisten op een bewust niveau dat het niet echt was, maar op de een of andere manier werkte het. Ze hebben zichzelf 'jonger gedacht,' zeggen onderzoekers sindsdien.
Harvard Magazine bijvoorbeeld meldde dat de deelnemers waren verbeterd in lengte en gewicht, manier van lopen, houding, gehoor, gezichtsvermogen en zelfs op intelligentie. Hun gewrichten waren naar verluidt flexibeler, hun schouders breder en hun vingers wendbaarder en minder knoestig door artritis. Geen geringe prestatie, toch?
Toen een BBC-programma uit 2010 een soortgelijk experiment creëerde als dat van Dr. Langer, had het vergelijkbare resultaten. De deelnemers woonden in een huis dat het leven van de jaren '70 nabootste, en toen ze achteraf werden beoordeeld, hadden ook deze deelnemers hun 'geheugen, humeur, flexibiliteit, uithoudingsvermogen en gezichtsvermogen verbeterde in bijna alle gevallen.' De maker van het programma, Michael Mosley, die erover schreef, zei achteraf: “Het vormde een overtuigend argument voor het argument van Ellen Langer dat het openen van onze geest voor wat mogelijk is, kan leiden tot een betere gezondheid, ongeacht onze leeftijd.”
"Het was een overtuigende zaak voor het argument van Ellen Langer dat het openen van onze geest voor wat mogelijk is, kan leiden tot een betere gezondheid, ongeacht onze leeftijd."
Andere perspectieven: je ziet ze niet maar ze zijn er wel
Random House Books schrijft dat we kunnen leren van het eerder genoemde Counterclockwise studie. Dat alles wat we nodig hebben, subtiele verschuivingen zijn in ons denken, onze taal, in onze verwachtingen. En dat we een begin kunnen maken met het veranderen van het diepgewortelde gedrag dat onze gezondheid, optimisme en vitaliteit ondermijnt. En ook dat de grenzen die we aannemen en onszelf opleggen niet reëel zijn.
Onze percepties over de negatieve effecten van veroudering zijn namelijk zeer hardnekkig. Maar er zijn andere perspectieven.
Neem de internationale leergemeenschap uit de VS. Het argumenteert dat het nodig is om de al lang bestaande visie op 'veroudering als achteruitgang' ter discussie te stellen. In een van de nieuwsbrieven wordt de nadruk gelegd op positief ouder worden. Door onze focus te verleggen van herstel en preventie naar groeibevorderende activiteiten, zo schrijft het rapport, kunnen we een andere maatschappelijke kijk op vergrijzing bereiken.
De negatieve ideeën over ouder worden waar veel culturen op hameren, schrijft Be Independent HomeCare uit Ierland, kan, eenmaal geïnternaliseerd, fungeren als een self-fulfilling prophecy. Een die de kans op een slechte gezondheid en depressie vergroot.
Op een vergelijkbare manier noemt het Australian Positive Psychology Institute een positieve houding ten opzichte van ouder worden van vitaal belang. Uit onderzoek blijkt dat een positieve houding de fysieke en mentale gezondheid verbetert, benadrukt het instituut.
De toekomst van positief ouder worden…maar dan anders?
Volgens professor Nancy A. Pachana is er op het gebied van de psychologie ruimte voor verbetering met betrekking tot ouder worden. Professor Pachana is mededirecteur van het Aging Mind Initiative, School of Psychology, Universiteit van Queensland. Ze pleit voor een focus in de psychologie op welzijn op latere leeftijd. En dat dit de concepten van succesvol en positief ouder worden zou moeten omvatten.
When we asked Prof. Pachana whether she believes this approach of expecting to age healthily could be beneficial in the field of psychology, she replied: “Yes, I think it can, and it is in fact a very POSITIVE approach to ageing well!”
Misschien kunnen we de volgende keer dat onze knieën kraken, of als we in een latere levensfase willen solliciteren of een nieuwe baan willen, iets nieuws overwegen. Bijvoorbeeld, dat het verouderingsproces minder vast ligt dan de meesten van ons misschien denken. Of zelfs, dat we dit proces meer kunnen beheersen dan we denken.
“Veel culturen hebben nog steeds negatieve ideeën over ouder worden, en als ze geïnternaliseerd worden, kunnen deze fungeren als een ‘self-fulfilling prophecy’ die de kans op een slechte gezondheid en depressie aanzienlijk vergroot”
NL 
EN 
