Vliegen naar verre hemelen: in hoeverre begrijpen we onze impact?

Sinds onze pandemische 'staycation' lijken we allemaal weer naar verre hemelen te vliegen. Maar begrijpen we wat die beslissing betekent voor het milieu en het grotere geheel? Sommige onderzoekers uit Engeland werpen er enig licht op. Zodat we de volgende keer dat we vliegen, rekening kunnen houden met hun perspectief en een beter geïnformeerde beslissing kunnen nemen, als we dat willen.

Afbeelding: Pexels, Marina Hinic

Herinner je je nog die beelden van schonere rivieren als gevolg van de lockdown? Intussen lijken we onze gewoonte van langeafstandsvliegen weer te hebben hervat. Ofwel naar verre vakantiebestemmingen, ofwel om familie in het buitenland te bezoeken op zoek naar een eenvoudiger leven. Vliegen over lange afstanden is hot.

Maar kunnen we echt zeggen dat we de impact begrijpen van onze beslissing om te vliegen? Een stel onderzoekers uit Engeland zegt dat het belangrijk is dat we dat doen. Dat het de sleutel is tot de planeet, het milieu en onze tijd op aarde. Want, zo zeggen ze, vergeleken met andere vervoerswijzen is vliegen eigenlijk een hele slechte zaak. En vooral vluchten over langere afstanden.

Vliegen en CO2, ons modewoord

Het blijkt dat reizen over lange afstanden (waarvoor de onderzoekers minimaal 80 kilometer enkele reis aflegden als minimum basislijn) een van de hoogste CO2-niveaus uitstoot van alle vormen van reizen. Het punt is dat we graag langere afstanden afleggen; op zoek naar avontuur, of een ander klimaat. En het zijn vooral de vluchten voor vrijetijds- en sociale doeleinden die naar verluidt de grootste bijdrage leveren aan de CO2-uitstoot.

Maar het is niet allemaal CO2, ons nieuwste modewoord. Het vliegverkeer stoot ook andere schadelijke stoffen uit. Naast de uitstoot van CO2 door het verbranden van brandstof, blijken vliegtuigen ook 'de concentratie van andere atmosferische gassen en verontreinigende stoffen te beïnvloeden.' Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat ze 'op lange termijn een langdurige afname van ozon en methaan genereren,' evenals een 'verhoogde uitstoot van waterdamp uit uitlaatgassen, roet, zwavelaërosolen en watercontrails.'

Er zijn ook de plastic koffiebekers, koptelefoons, ongebruikte maaltijden en al die andere wegwerpspulletjes die daar een rol bij spelen.

Het idee dat de luchtvaart niet alleen verantwoordelijk is voor 2,5% van de jaarlijkse CO2-uitstoot in de lucht, maar ook voor een grotere negatieve ‘voetafdruk’, is van cruciaal belang als we kijken naar de totale impact van onze lange vluchten op onze planeet en haar algemene omgeving.

Al met al sluiten de Britse onderzoekers zich aan bij de groeiende opvatting dat de tijd is gekomen om onze beleidsaandacht te richten op het koolstofvrij maken van onze reismethoden; ze schoner maken, en met name het vliegverkeer.

Ja, maar wat zijn de alternatieven?

Behalve het leren waarderen van bestemmingen dichter bij huis, lijken er niet veel goede alternatieven te zijn. De wereld heeft meer inventiviteit nodig als het gaat om het schoner maken van reizen, zeggen de onderzoekers. Neem het reizen over de weg. Verbeterde hernieuwbare brandstoffen voor zowel auto’s als elektrische auto’s mogen de laatste tijd wellicht meer aandacht hebben gekregen; alleen al in Groot-Brittannië zou laatstgenoemde ‘nog steeds 32,9 miljoen auto’s nodig hebben om over te stappen op elektrische auto’s,’ benadrukken ze.

Het helpt niet dat zoveel mensen onzeker zijn over waar al die giftige batterijen of grote aantallen vervangen traditionele auto’s in de toekomst terecht zullen komen. Hoe dan ook, kunnen we ooit nog terug nu we de mogelijkheid hebben om een ​​vlucht te kopen met het gemak van een brood?

De grootste verandering

Ondertussen beweren andere onderzoekers ook dat het 'huidige klimaatbeleidsregime voor de luchtvaart' moet worden verbeterd. Ze noemen de luchtvaart een van de meest ‘energie-intensieve vormen van consumptie’ en vertellen ons dat ‘gegevens aantonen dat een klein deel van de luchtreizigers verantwoordelijk is voor een groot deel van de opwarming.’

Aan de positieve kant, omdat vliegen zó slecht is voor het milieu, kunnen langeafstandsvliegers gezamenlijk een enorme verandering teweegbrengen. Door te kiezen voor op een andere manier reizen, zouden ze een onevenredig grote vermindering van de uitstoot kunnen bereiken. Je zou kunnen zeggen dat ze samen de loop van de geschiedenis kunnen veranderen. “Als iedereen die vliegt, zelfs maar één vlucht vermindert, kan dat een grote verandering teweegbrengen,” vertelde een van de onderzoekers Zia Wadud, PhD DIC, universitair hoofddocent.

Misschien kunnen we zeggen dat, ongeacht onze opvattingen over het effect van vliegen, het achterlaten van minder rommel in de lucht nooit een slechte zaak kan zijn?

“Als iedereen die vliegt, zelfs maar één vlucht vermindert, kan dat een grote verandering teweegbrengen.”

Bron: Wadud, Z., Adeel, M. & Anable, J. Understanding the large role of long-distance travel in carbon emissions from passenger travel. Nat Energy (2024).