Je hoeft alleen maar naar een tv-documentaire over de natuur te kijken om te beseffen hoe graag we deze in al haar pracht in beeld zien. Films over de natuur hebben verheffende muziek, een bijzondere manier van vertellen en verbazingwekkende beelden. Maar…kunnen we ons verbinden met iets dat we idealiseren?
Het is een regenachtige zondag. We zitten ontspannen op de bank, klaar om een documentaire over de natuurlijke wereld te bekijken. Al snel nemen de verteller, cameraman, regisseur en producer ons allemaal bij de hand om die mystieke wereld van de natuur te verkennen. Precies op de manier waar wij zoveel van houden. Met een reeks extreme close-ups, intense slow motion en magische soundtracks.
Met ál onze zintuigen
Zoveel spectaculaire schoonheid moet je natuurlijk ervaren op een groot scherm met surround-sound. Al onze zintuigen moeten meedoen. Met een hapje de verbluffende beelden en muziek ons naar onvoorstelbare hoogten laten brengen. Waarom niet? De natuurlijke wereld is ontzagwekkend en we moeten kijken op een manier die daarbij past. Op een grote, epische manier.
Heldenaanbidding
Maar (je hoorde hem al aankomen), als we iets romantiseren, creëren we dan een ‘zij en wij’-situatie? Ook tussen mensen die 'het snappen' en degenen die het niet doen? Misschien maken we er door dit te doen iets onbereikbaars van? Kunnen we het echt zien?
Zijn we zo gefascineerd door de beelden dat we bepaalde dingen niet opmerken? Waarom richten zoveel films over dieren in het wild zich bijvoorbeeld op het doden van dieren tussen dieren? En hoe dit ons een vertekend beeld van de natuur zou kunnen geven?
Staan we stil bij de gedachte dat sommige beelden en geluiden soms simpelweg te mooi en perfect zijn om op dat specifieke moment te zijn geproduceerd? Dat sommige mogelijk tot stand zijn gekomen in geënsceneerde situaties met dieren in gevangenschap, of het resultaat zijn van een bevooroordeelde montage?
Herinneren we onszelf eraan dat de film die we bekijken een verhaal is, slechts een perspectief van de filmmakers? En dat dit uiteindelijk de manier waarop wij naar de natuur kijken kan kleuren? Vragen we ons af in hoeverre de filmmakers zelf werkelijk zo bezorgd zijn over de natuur als ze lijken te zijn, terwijl ze misschien besloten hebben niet in te grijpen toen dieren op het punt stonden gedood te worden?
Magisch en nuchter?
Wat zou er gebeuren als we ons perspectief op natuurfilms zouden veranderen? We zouden de natuurlijke wereld en al haar bewoners bijvoorbeeld kunnen zien als iets moois en echts, maar zonder alle toeters en bellen. Zonder het van een afstand te bewonderen. We kunnen het zien als iets magisch en ingewikkelds, maar ook als down-to-earth en eenvoudig? We zouden ons immers kunnen afvragen: zijn wij niet zelf ‘de natuur’?
“Misschien kunnen we de natuurlijke wereld zien als iets dat net zo magisch en ingewikkeld is, als nuchter en eenvoudig?”