Ruimte voor alles: de betekenis van geluk in Japan

Verschillende religieuze perspectieven, het leven, de dood en het hiernamaals: in het Japanse perspectief op geluk is voor álles ruimte, zegt Japan-expert Carmen Rucci uit Italië. Bovenal is er ruimte voor vreugde. En dit is, dus, het verhaal van Carmen.

Image courtesy of Pexels, DsD

Een vriendin vroeg me om te praten over het streven naar geluk voor Oosterse mensen en voor Japanners in het bijzonder. Ik moet een belofte doen: ik hou op een diepgewortelde en extreme manier van het Japanse volk. Ik hou van al hun vreselijke en prachtige tegenstrijdigheden en daarom zal alles wat ik schrijf absoluut bevooroordeeld zijn. Dit wordt vanaf nu: Japan, aldus Carmen.

Terwijl ik de geuren van mijn groene thee inadem, die een vleugje Tokio met zich meedraagt, probeer ik me te concentreren op het werk dat voor me ligt. Een paar woorden schrijven voor een vriendin en voormalig collega bij de London Voice Newspaper, Femke. Beelden van Tokio komen weer in mijn gedachten. Ik kijk vanuit mijn kleine stadje in Italië, waar ik woon, hoe een prachtige zonsopgang in de verte een heuvel kleurt die al verlicht wordt door de lichten van een klein dorpje. Het begint op een kerststal te lijken.

Japan: Carmen's verhaal

Ik heb eerder in Japan gewoond, zij het voor een korte tijd. Maar in werkelijkheid zou zelfs twintig jaar mij niet genoeg hebben geleken. Maar het feit dat ik tussen deze prachtige mensen kon leven, gaf mij de kans om een ​​dieper begrip te ontwikkelen. Van alle redenen waarom ik hou van hun manier van denken, leven en zijn. En hun opvattingen over wat het betekent om gelukkig te zijn. Er zijn miljarden praktische voorbeelden geweest, en ik zal proberen er enkele met jullie te delen...

Laat ik beginnen met het Japanse volk, het concept van geluk, het Japanse geloofssysteem van Shinto, en alle andere religies, overtuigingen, geloofsovertuigingen en demonen, die samen allemaal vrolijk verspreid zijn over het Japanse buitenaardse universum.

"Het is waar religies, overtuigingen, geloofsovertuigingen en demonen allemaal vrolijk verspreid zijn over het Japanse buitenaardse universum."

Waarom Shinto?

Religies kunnen worden gezien als instrumenten waarmee mensen het onverklaarbare proberen te verklaren. Leven, dood en alles daar tussenin. Ze kunnen worden gebruikt als middel en wapen waarmee mensen angst kunnen bestrijden, ook als ze op zoek zijn naar geluk. Zo is het ook met Shinto.

De laatste keer dat ik in Japan was, verbleef ik in het centrum van een van de meest exclusieve wijken van Tokio. Een familie die ik kende, had me een mooie flat gegeven om in te verblijven. Op een dag namen ze me mee op een bezoek aan het Nikko-tempelcomplex. Binnenin bevindt zich de Toshogu-schrijn of tempel.

Er zijn veel tempels in het ‘Land van de Rijzende Zon’. Maar deit is niet zomaar een tempel. Mensen in Japan hebben deze opgedragen ter nagedachtenis aan een van de drie grondleggers van de natie, Ieyasu Tokugawa. Maar wat voor ons westerlingen nog verbazingwekkender is, is dat het shintoïsme, boeddhisme en confucianisme er zich moeiteloos met elkaar vermengen. Daarnaast schittert de structuur uitbundig met tinten rood, goud en turkoois.

Ik moet erbij zeggen dat vergeleken met Japanse bezoekers, over het algemeen buitenlandse toeristen niet zo onder de indruk zijn van het Toshogu-heiligdom. Zelfs de Japanse reisleiders, die zelf meer aangetrokken zijn tot het meest wijdverbreide zen-purisme, noemen de kleuren ervan excessief. En eerlijk gezegd voelde ik mij in eerste instantie ook zo. Maar terwijl ik ronddwaalde en getuige was van het landschap om me heen, dacht ik bij mezelf hoe verbazingwekkend het allemaal was. Ondertussen genietend van het omringende uitzicht op die kleurrijke houten huizen, die op zichzelf een UNESCO-erfgoed zijn.

Een goede gezondheid en geluk

Maar laat mij proberen voor jou een beeld te schetsen. Een stal voor heilige paarden, de beroemde drie wijze apen. Kleurrijke veren en allerlei soorten dieren uit hout gesneden. Riten die mensen moeten volgen, beelden om aan te raken, berichten die kunnen gegeven worden aan de goden in de tempels. Schalen, handgeklap, bellen om te luiden, munten om te gooien. Het was er allemaal voor een goede gezondheid en geluk!

In het Westen kan naar de kerk gaan een serieuze en plechtige ervaring zijn. Maar als Japanners een tempel bezoeken, zijn ze doorgaans blij en opgewekt. Dus elke religieus gelovige persoon om mij heen was vrolijk op weg. Rustig in de rij staand, of in een menigte, wachtend om foto's te maken van relikwieën of nationale schatten. Of om kleurrijke amuletten in de vorm van een theezakje te bemachtigen.

En dus luisterden we allemaal naar het gebrul van de draak. Het geluid geproduceerd door een geschoren monnik die doelbewust twee stukken hout tegen elkaar stond te slaan. Hij stond in het midden van het heilige gebouw, te midden van de verwondering van elke omstander.

Goden, heiligen en tederheid

Alleen, hoe kun je het onder woorden brengen? Een circus, of beter nog een Shinto-pretpark! Een vrolijke wervelwind van kleuren, geluiden en emoties. Voorbijgangers gaven spullen door aan de beeldjes van de Bodhisattva Jizo. Opgedragen aan de Heilige die er is om de zielen van te vroeg gestorven kinderen vrolijk te begeleiden. Het is voor hen te vroeg om voldoende goede daden te verzamelen om te kunnen reïncarneren. Hoeveel tederheid zelfs bij het verklaren van de pijn.

Bijgeloof! Schreeuwde mijn oude religie in mij. Het woord kwam uit mijn mond met overtuiging. Het werd blootgelegd aan de ziel van mijn gastheer en gids Kunio. Ondertussen keken we hoe zijn vrouw Yoshie en dochter Asuka vrolijk rondliepen rond een dikbuikig en met mos bedekt beeld. Ze raakten zijn arm aan, of een been, of welk deel van hun eigen lichaam dan ook waarvoor ze zorg wilden krijgen. Daarnaast een kleine glimlachende stenen God tussen de rode herfstbomen.

"Nee, Carmen, het is geen bijgeloof. Ook dit is een geloof,” antwoordde mijn gastheer. En toen hij uitlegde dat het allemaal om zorgeloos zijn ging, vond ik het allemaal zo vreugdevol. Zo eenvoudig, maar toch zo krachtig rustgevend en helend voor de ziel. Wij Italianen of, algemener, christenen, of zelfs monotheïsten, en onze griezelige, onverdraagzame superioriteit!

“Een vrolijke wervelwind van kleuren, geluiden en emoties… Hoeveel tederheid zelfs bij het verklaren van zoveel pijn.”

De Japanse Ziel

De Japanse ziel is daarentegen zo groot dat zij alle belangrijke religies en filosofieën sereen kan verwelkomen. En waarom niet. Er is een Japans gezegde dat als volgt luidt: “De Japanners worden als Shinto geboren, trouwen als christenen en sterven als boeddhisten.” Geboorten en de vreugde van groei in het leven zijn dus allemaal verbonden met het Shintoïsme als geloofssysteem. Niet alleen voor mensen, maar voor alle wezens en elk element van de natuur. En daar hoort zelfs een rijststengel bij.

De christelijke bruiloft, met zijn donsachtige witte jurk (zo onmisbaar voor een prinses die zichzelf respecteert). En die boeddhistische toewijding die op kalme wijze het mysterie van de dood verklaart en daarbij de harten kalmeert. Het is allemaal opgenomen in de Japanse religieuze manieren van zijn. Zowel het confucianisme als de zen-manier van leven kruisen de Japanse cultuur zowel horizontaal als diep. Zo diep dat alleen degenen die de tijd nemen om het te zien, met een niet zo overhaaste blik, het zullen herkennen.

Het mysterie van ons bestaan ​​is onbegrijpelijk groot en angstaanjagend diepgaand. Zozeer zelfs dat één religie alleen deze niet, met al zijn goede wil, kan omarmen. Waarom volgen we dan niet het wijze voorbeeld van het Japanse perspectief, ook in ons streven naar geluk? Dit is iets wat ik me afvraag sinds mijn bezoeken aan dit prachtige land.

“Het mysterie van ons bestaan ​​is zo onbegrijpelijk groot en angstaanjagend diepgaand, dat één religie alleen het niet, met al zijn goede wil, kan omarmen.”

Over Carmen Rucci, Japan expert

Carmen Rucci is een Italiaanse auteur, advocaat en televisiecriticus voor de Japanse publieke mediaorganisatie NHK World-Japan. Carmen's jaarlijkse expo 'Japan onthuld ' vindt elk jaar in april plaats op Expo Levante, in Bari, Italië. Het is een ontdekking van het Land van de Rijzende Zon. Ze is ook de auteur van de roman 'Tutto in un Anno,' vertaald in het Engels genaamd 'Alles in één jaar,' evenals van verschillende theaterstukken die rond Bari worden opgevoerd.