Bijgeloof mag voor velen van ons vreemd zijn, in Italië is dit perspectief net zo normaal als de opkomende zon. Het is er een waarin geschiedenis, religie, dood en mysterie allemaal vrolijk in één samenvloeien. Hier licht de nieuwe schrijfster Ingrid uit Rome de sluier op van deze eeuwenoude manier van leven.
Image courtesy of Pexels, Dimitri Kuliuk
Nummer 1: Draag nooit paars naar het theater!
Paars is de kleur van heilige gewaden. Rooms-katholieke priesters dragen het tijdens de vastentijd, een religieuze viering die ongeveer zes weken voor Pasen begint. Voor degenen onder ons die het niet weten: rooms-katholieke priesters dragen verschillende kleuren, voor speciale gelegenheden.
Rond de tijd dat de algemene bevolking niet kon lezen, in plaats van de bijbel te kunnen lezen, vertrouwden ze op de kleuren van de gewaden om te begrijpen welke religieuze gebeurtenis er plaatsvond.
En dus gebruikte de Kerk paars tijdens de advent en de vastentijd. Wit en goud waren voor Kerstmis en Pasen. Rood betekende vuur en vertegenwoordigde de kleur van de Heilige Geest. Groen was de kleur van de groei. Blauw vertegenwoordigde de tint van de lucht en werd bij sommige riten gebruikt om Maria, de moeder van Jezus, te eren.
Maar wat heeft dit met theater te maken? Welnu, tijdens de vastentijd verwachtte de kerk van de gelovigen dat ze zouden vasten. Ze zouden zich ook moeten onthouden van plezier en amusement, en dit betekende ook dat ze niet naar het theater mochten gaan. Tijdens de vastentijd bevonden acteurs zich daarom zonder werk en inkomen, niet in staat om eten en drinken te kopen. Theateracteurs werden dus woedend over de invloed van de Kerk op hun levensonderhoud! En daarom werd het dragen van paars in het theater verboden.
Dus mocht je in Italië zijn en besluiten het theater te bezoeken, vermijd dan het dragen van die paarse jurk of sjaal. Volgens kunstenaars en acteurs brengt paars ongeluk. Ze zullen je er niet uit schoppen of zo, maar wees voorbereid op een aantal boze blikken!
Nummer 2: Wees op je hoede voor nummer 17, oftewel Diciassette!
De westerse wereld beschouwt het getal dertien als ongelukkig, en vooral vrijdag de dertiende. Niet in Italië. Hier wordt het getal Diciassette, of zeventien, als niets anders dan problemen beschouwd. En vooral Vrijdag de zeventiende!
Vrijdag wordt gebruikt, omdat het de dag was dat Jezus stierf. Wat betreft de betekenis van zeventien: er zijn verschillende mogelijke verklaringen. Eén daarvan luidt als volgt: In Romeinse cijfers is het getal zeventien (XVII) een anagram van de Latijnse uitdrukking vi xi (of: Ik heb geleefd). Het gebruik van de verleden tijd suggereert de dood en dus pech.
Wees dus niet verbaasd als je de volgende keer dat je in Italië bent en vrijdag de zeventiende aanbreekt, merkt dat een aantal winkels en kantoren gesloten zijn per scaramanzia (of veel succes).
"Wees dus niet verbaasd als je de volgende keer dat je in Italië bent en vrijdag de zeventiende aanbreekt, merkt dat een aantal winkels en kantoren gesloten zijn per scaramanzia (of veel geluk).”
Nummer 3: Het slechte voorteken van de zwarte kat
Het slechte voorteken van een zwarte kat in Italië: het is een van de meest voorkomende bijgeloof. Ik denk echter niet dat veel mensen precies weten waarom mensen dit arme dier kozen om iets kwaadaardigs te vertegenwoordigen. Laat staan wat de link is met Italië!
Daarvoor gaan we terug naar de middeleeuwen, toen het allemaal begon. Er wordt gezegd dat paarden die koetsen trokken rond die tijd 's nachts bang werden door zwarte katten die de weg overstaken. Omdat ik zelf een groot paardenliefhebber ben, weet ik zeker dat dit ook zou zijn gebeurd. Een paard is immers een dier dat gemakkelijk bang is.
Maar waarom kreeg deze lieve kat zo'n slechte naam? Maak kennis met paus Gregorio IX. In 1200 CE verklaarde deze paus de zwarte kat als een goede vriend van heksen. Dit gaf groen licht voor een jachtseizoen op deze arme, fascinerende wezens. Tijdens de middeleeuwen ging de theorie zelfs nog verder. Het publiek geloofde dat de zwarte kat een demon was en een toegewijde metgezel van de duivel. Verschillende pausen verbrandden tijdens festiviteiten zwarte katten levend. De zwarte kat in Europa maakte een vreselijke tijd door!
Hieraan moet worden toegevoegd dat stadsbewoners in het oude Rome inmiddels een ander perspectief hadden. De Romeinen beschouwden de zwarte kat als geluk en behandelden hem met bijna goddelijke eerbied. Nadat een kat was overleden, cremeerden ze hem. Ze as werd rondgestrooid om een goede oogst te garanderen.
Hoe dan ook, in veel Europese legendes bracht een zwarte kat die iemands pad kruiste ongeluk met zich mee. Rond die tijd beschouwden mensen zwarte katten als metgezellen van heksen. Ik had ooit een zwarte kat die Blacky heette (ik was toen niet erg creatief!). Ze vertrouwde mij zo veel dat ze een keer een nestje op mijn schoot had. Zou ik een heks kunnen zijn?
"Ik had ooit een zwarte kat. Ze vertrouwde mij zo veel dat ze een keer een nestje op mijn schoot had. Zou ik een heks kunnen zijn?"
Nummer 4: Koop nooit de verkeerde bloemen als je in Italië bent!
In Nederland, waar ik geboren ben, neem je bloemen mee als je familie of vrienden bezoekt. De soort bloem is van geen belang en mensen beschouwen dit als een vriendelijk gebaar. In Italië mogen mensen de Chrysanthemum (wat in het Grieks Gouden Bloem betekent) echter alleen op Allerzielen schenken.
Deze dag, Il Giorno dei Morti (de dag van de overledenen) op 2 november, is de dag waarop Italianen een geliefde op de begraafplaats bezoeken. Dus eind oktober vullen Italiaanse bloemisten hun winkels met chrysanten. Deze bloem staat voor rouw en in Italië mogen mensen hem nooit cadeau doen aan een levend persoon.
Waarom de Chrysant?
Maar waarom associëren mensen in Italië de Chrysant met rouw? Hiervoor moeten we vele eeuwen teruggaan naar het vroege christendom. Naar een tijd waarin vroege kerkvaders zagen dat sommige heidense of druïde vieringen nog steeds erg populair waren onder plattelandsmensen.
Als gevolg hiervan integreerden of accepteerden ze dit soort festiviteiten in hun eigen liturgie; hun eigen dienst. Op deze manier werd Allerheiligen 1 november. Heiligen eerden deze speciale dag. Op die manier kon het samensmelten met de oude druïde rituelen van 31 oktober. Dit was de vooravond van nieuwjaarsdag in de Keltische kalender.
2 november, de Dag van de Doden, valt samen met de bloei van chrysanten in de herfst. Daarom werd het in Italië geassocieerd met verdriet en dood. In Italië wordt de traditie van deze dag al eeuwenlang in praktijk gebracht, waardoor deze bloem bij velen impopulair is geworden. Dus als je in Italië bent, mag je nooit een boeket met chrysanten aanbieden!
"Deze bloem staat voor rouw en mag in Italië nooit cadeau worden gedaan aan een levend persoon!”
Bijgeloof in Italië: zwarte katten, kleuren en cijfers
En... om de ernst van het Italiaanse bijgelovige perspectief op het dagelijks leven te onderstrepen, geef ik nog twee voorbeelden:
Er is een Napolitaans gezegde: “Né di venere, né di marte ci si sposa, né si parte, né si da principio all’arte!” Dat betekent: “Noch op vrijdag, noch op dinsdag trouw je, ga je weg of begin je aan iets nieuws!”
Dertien heeft geluk in Italië, vooral als het om gokken gaat. Het is waar mensen het getal Dertien ook associëren met de Godin van de Vruchtbaarheid en de maancycli. Het is waar mensen het gevoel hebben dat dit nummer voorspoed en een overvloedig leven brengt.
Hoewel de meeste mensen in Italië dertien als een geluk beschouwen, is het een slecht voorteken om met twaalf anderen aan tafel te gaan zitten. Want tijdens het Laatste Avondmaal at Jezus met zijn twaalf apostelen voordat een van hen, Judas Iskariot, hem verraadde.
Over de auteur
Ingrid Everts-van Wouderberg is een nieuwe auteur en schilder. Ze is geboren en getogen in Nederland, en heeft ook lang in Engeland en Zuid-Afrika gewoond. In haar schrijven en kunst maakt ze gebruik van al deze ervaringen. Ingrid woont nu in een van de mooiste steden ter wereld; Rome, met haar Romeinse echtgenoot, en Golden Retriever genaamd Texel, vernoemd naar Ingrids favoriete Nederlandse eiland.
Instagram: @ingrid_van_woudenberg
NL 
EN 
){kind=link}
