Wanneer iets in ons dagelijks leven onze aandacht trekt en het griezelig verband lijkt te houden met iets waar we in ons eigen leven doorheen gaan, kan het voor sommigen synchroniciteit zijn, een soort teken; voor anderen louter toeval. Kunnen we verder gaan dan het een of het ander zijn? Moeten beide benaderingen tegenover elkaar staan? We praten met vier verschillende experts met vier verschillende achtergronden over de betekenis van synchroniciteit in ons leven.
Afbeelding met dank aan Pexels, Lucas George Wendt
Er verschijnt een vlinder op het moment dat we denken aan een dierbare die net is overleden. Terwijl we met onszelf aan het discussiëren zijn of we die reep chocolade wel of niet moeten kopen, komt er een stel langs en zegt: “we moeten die chocolade kopen.” Er komt een liedje op de radio waarvan de woorden feilloos iets uit ons leven nabootsen.
Wanneer zoiets als dit gebeurt, kan het bijna geen toeval zijn. Het is alsof deze, vaak heel alledaagse, dingen met een reden naar ons toe zijn gekomen. Vooral als ze vaker achter elkaar voorkomen. We kunnen het dan als een teken zien. Of we kunnen wat er is gebeurd ook een logische verklaring geven en het toch toeval noemen.
Het fenomeen genaamd synchroniciteit zou genoemd zijn door de psychiater Carl Jung. Zei Dr. Pninit Russo-Netzer: “De synchroniciteit van Carl Jung verwijst naar een psychologisch betekenisvolle relatie tussen interne gebeurtenissen (gedachten, beelden, dromen) en externe gebeurtenissen tegelijkertijd.”
Dr. Russo-Netzer werkt in betekenisgerichte psychotherapie aan de Universiteit van Tel-Aviv, Israël. Ze heeft ook werken gepubliceerd op het gebied van positieve en existentiële psychologie, welzijn, heelheid en zingeving in het leven.
Wat hebben we nodig om synchroniciteit te laten plaatsvinden?
Dr. Russo-Netzer heeft onderzoek gedaan naar synchroniciteit met Dr. Tamar Icekson. Ze ontdekten een paar dingen. Om te beginnen moeten er een aantal voorwaarden zijn voordat het fenomeen kan plaatsvinden.
Ten eerste moet iemand zich bewust worden van iets dat rond dezelfde tijd in zijn uiterlijke én innerlijke wereld gebeurt, vertelde ze ons. Er moet een ‘bewust proces van het associëren van de gebeurtenis met iemands eigen levensverhaal’ volgen. Dan zou een consequente trigger van een paar ‘gedenkwaardige en onderscheidende emoties’ het geheel moeten afronden, voegde ze eraan toe.
“We kunnen daaropvolgende gebeurtenissen in de buitenwereld aantreffen die zich als metaalvijlsel in de buurt van een magneet opstellen,” zei professor Allan Combs op dezelfde manier. Prof. Combs is co-auteur van 'Synchroniciteit: Door de ogen van wetenschap, mythe en de bedrieger. Daarnaast is hij bewustzijnsonderzoeker en neuropsycholoog. Bovendien is hij directeur van het Center for Consciousness Studies aan het California Institute of Integral Studies.
“We brengen het grootste deel van onze tijd door met het leven in het ‘uiterlijke aspect," legde hij uit. “Maar tijdens bepaalde bewustzijnstoestanden, zoals slaap, diepe meditatie en contemplatief bidden, duiken we in de innerlijke wereld.”
“Als er sprake is van synchroniciteit, kunnen we daaropvolgende gebeurtenissen in de buitenwereld als metaalvijlsel naast een magneet op een rij vinden.”
Het is een teken
Voor veel mensen, laten we ze gelovigen noemen, is synchroniciteit een teken van bijvoorbeeld ‘het universum’. ‘Je zou kunnen zeggen dat synchroniciteit een gevoel van onderlinge verbondenheid is. Een soort leidraad voor sommige mensen,” legde Dr. Russo-Netzer uit. “Zolang ze maar openstaan voor de ervaring en er betekenis in ontdekken.”
Voor Lumi Pelinku schuilt er een bepaald soort kracht in de tekens die ons worden gepresenteerd. Als intuïtieve astroloog, energiegenezer en transformatiecoach wordt er vaak gebruik gemaakt van haar spirituele expertise in de pers. Voor haar zijn dergelijke ‘toevallige’ signalen berichten uit het etherische rijk die naar ons toe komen wanneer we die nodig hebben. Vooral als we aandacht besteden aan onze intuïtie.
We kunnen tekens ook interpreteren vanuit een symbolistisch, mythisch, bovennatuurlijk of paranormaal perspectief. Aangenomen wordt dat Carl Jungs eigen theorie over synchroniciteit voortkomt uit zijn fascinatie voor het paranormale.
Als we op deze manier naar de dingen kijken, vertelde Combs ons, zijn het dieren die een voorteken kunnen betekenen. “Kraaien zijn voor mij altijd speciaal geweest. Ze zijn in grote aantallen gearriveerd voor speciale gebeurtenissen zoals mijn bruiloft,” zei hij over zijn eigen leven.
Of….een meer logische verklaring
We kunnen synchroniciteit ook een andere betekenis geven, een meer rationele. Neem professor Magda Osman uit Groot-Brittannië. Prof. Magda Osman werkt als hoogleraar in fundamentele en toegepaste besluitvorming. Ze is ook hoofd Onderzoek en Analyse aan de Universiteit van Cambridge. Haar eigen onderzoek met Dr. Mark K. Johansen heeft aangetoond dat de ervaring ervan een ‘natuurlijk gevolg van een rationeel cognitief systeem’ is.
We zien patronen
“Mensen zijn in essentie machines voor het detecteren van patronen,” vertelde ze ons. “Toevalligheden zijn dus gebaseerd op zich herhalende gebeurtenissen. Ze zijn verrassend voor ons, en dat komt omdat ze onverwacht of zeldzaam lijken. Meerdere keren achter elkaar een dobbelsteen gooien en 4,6,4,2,5,5 krijgen, kan zeldzaam zijn, net als het krijgen van 6,6,6,6,6,6”, voegde ze eraan toe. “Maar één patroon lijkt betekenisvoller, omdat we er meer waarde aan hebben toegevoegd. Het punt is dat sommige dingen verrassend maar verklaarbaar zijn.”
Vormt een groot aantal toevallige gebeurtenissen op rij een patroon? Het blijkt dat we heel goed zijn in het zien van een betekenisvol verband tussen ideeën, zelfs als ze geen verband houden. Experts noemen dit ‘apofenie’ en het zou een manier kunnen zijn om uit te leggen wanneer synchroniciteit optreedt. Het is onze neiging om patronen te zien in willekeurige gebeurtenissen.
“Als menselijke zielen hebben we een innerlijk ‘weten’ om op patronen te letten als middel om te overleven,” zei Pelinku op dezelfde manier. Ook al bekijkt ze de zaken misschien vanuit een andere hoek. Waar Combs aan toevoegde: “Als we naar het grote geheel van het leven kijken, zien we vaak een patroon. Het is alsof het universum zelf ons langs een voorbestemd pad naar ons huidige leven heeft gevoerd. Met zijn successen, emotionele relaties en uitdagingen.”
"Toevalligheden zijn gebaseerd op zich herhalende gebeurtenissen: ze zijn verrassend voor ons, en dat komt omdat ze onverwacht of zeldzaam lijken.”
Duistere kanten
Er wordt gezegd dat er ook andere, duistere kanten zijn aan het openstaan voor synchroniciteit. We kunnen bijvoorbeeld te gefocust raken op signalen. Dr. Russo-Netzer heeft ontdekt dat een bepaalde “overinterpretatie, of buitensporig piekeren over onverwachte gebeurtenissen” een vertekend gevoel van betekenis kan veroorzaken. Bovendien kunnen signalen ook verwarrend of onvoorspelbaar zijn (zie onze factbox hieronder voor meer hierover).
Synchroniciteit: kan het ons leven verbeteren?
Openstaan voor synchroniciteit wordt echter ook gezien als gunstig voor iemands leven. Om te beginnen kan het een beetje vreugde aan de dag toevoegen. “Toen ik aan mijn synchroniciteitsboek werkte, nam ik vaak een dag vrij en volgde ik gewoon mijn neus door de stad. Ik bezocht boekwinkels, musea, parken en cafés en genoot van de dag. Bij zulke ondernemingen zouden zich veel kleine en verrukkelijke toevalligheden voordoen," zei Combs bijvoorbeeld.
Voor prof. Osman is het vermogen om toevalligheden te ontdekken een nuttige vaardigheid. Eentje die ons heeft geholpen om als soort te overleven. Het maakt ons wat zij ‘toekomstgericht’ noemt, omdat het ons een zekere mate van controle geeft over onze onvoorspelbare levens. En dat we het meer goed dan fout doen, omdat we anders “niet meer zouden bestaan.”
“The ability to spot a coincidence has helped us survive as a species, and we get it more right than wrong, because otherwise, we wouldn’t be around.”
Gebruik in klinieken
Vanuit het standpunt van Pelinku kunnen synchrone berichten enige vorm van hulp bieden bij bijvoorbeeld moeilijke liefdes- of carrièrekeuzes. Synchroniciteit wordt ook gebruikt in klinische settings. Neem psychologen. Zoals Pelinku opmerkte, hebben die ‘het vermogen nodig om de manier waarop patiënten omgaan met onbewuste patronen te observeren.' Veel van deze professionals ‘bewandelen nu een minder traditionele behandelroute door spirituele hulp te integreren.’
“Sinds Jung het concept van synchroniciteit introduceerde, heeft het een uniek uithoudingsvermogen en culturele impact gekregen. Vooral onder artsen,” aldus Dr. Russo-Netzer. Ze legde ook uit dat synchroniciteit persoonlijke transformatie en groei kan ondersteunen. Plus dat het in onderwijs- en andersoortige organisaties een nuttige aanpak kan zijn. Uit hun eigen onderzoek blijkt dat openstaan voor synchroniciteit mensen kan helpen meer betekenis, optimisme en voldoening in het leven te ervaren.
Het één of het ander?
Onze perspectieven op synchroniciteit kunnen spiritueel, wetenschappelijk, psychologisch, psychisch, rationeel of logischer zijn. Moeten ze elkaar tegenwerken? Niet voor Pelinku. "Ze kunnen hand in hand gaan," zei ze. Bijvoorbeeld wanneer “de spirituele verbinding kan worden verweven in een wetenschappelijke route, dat wil zeggen metafysica.” Ze voegde eraan toe: "Zelfs de meest logische geest kan een wonder ervaren, en de meest spirituele geest kan een logisch of wetenschappelijk standpunt innemen."
Prof. Osman zei ook: “Ik vermoed dat veel mensen een onderscheid zouden maken tussen rationeel en psychologisch. Het psychologische wordt geassocieerd met het rommelige, het emotionele, het chaotische, het bevooroordeelde. Het rationele als puur en onbedorven, netjes en systematisch. Ik verfraai de dingen misschien, maar voor mij hoeven ze niet tegenover elkaar te staan.”
Dus als het gaat om synchroniciteit in ons leven, hoeven we niet perse óf een gelovige óf scepticus te zijn. We kunnen dit artikel ook afsluiten met een citaat van nog een wijs persoon: Sonny Kapoor in de film The Second Best Marigold Hotel. Hij was het tenslotte die zei: “Toeval is maar een woord als je het grotere plan niet kunt zien.
Mythen en de Bedrieger
Culturen over de hele wereld zijn geïntrigeerd door de innerlijke wereld van de psyche en de uiterlijke wereld van externe gebeurtenissen: ook wel bekend als de rijken van de mythe en van de objectieve realiteit. Veel van deze culturen geloven dat een ‘speciale bedrieger’ ons op een symbolische manier kan helpen dat andere, meer mythische rijk binnen te gaan. Deze overtuiging wordt geïllustreerd in Hermes de Trickster , over een oud Grieks verhaal van professor Allan Combs. Sommigen zeggen dat dit geloof dat er een bedrieger bij betrokken is, ons ook een andere kant van synchroniciteit laat zien: dat tekenen onvoorspelbaar kunnen zijn.
NL 
EN 
){kind=link}