Wat is de betekenis van werk? Gaat het om salaris, levensrichting of persoonlijke identiteit? Of over maatschappelijk verantwoord ondernemen en werken om te leven? Als het gaat om diepgewortelde overtuigingen zoals de 9 tot 5 ratrace, kunnen we deze dan veranderen? Misschien heeft de recente tijd ons laten zien dat onze perspectieven minder ‘vast’ zijn dan we denken.
Afbeelding met dank aan Pexels, Tetyana Kovyrina
Toen consultant Ryan Bingham (George Clooney) in de film Up in the Air door de VS vloog om bedrijven te helpen inkrimpen en werknemers te ontslaan, nam de verhaallijn een nogal onverwachte wending. De werknemers zagen de gebeurtenis als het ergste dat hen kon overkomen (één probeerde zelfs zelfmoord te plegen), maar Bingham bood hen een ander perspectief.
Hij zei dingen als: "Iedereen die ooit een imperium heeft opgebouwd of de wereld heeft veranderd, zat waar jij zijn nu. En het is omdat ze daar zaten dat ze het konden doen." De film dateert uit 2009, en vooral rond die tijd was dit een nogal ongebruikelijke kijk op wat het betekent om een baan van 9 tot 5 te hebben. En specifiek wat het betekent om deze te verliezen en alles wat deze vertegenwoordigt (stabiliteit in het leven, onze identiteit enz).
Verspil nooit een goede crisis
Nu we het toch hebben over waarom je een goede crisis nooit mag verspillen. Het is vooral tijdens de recente mondiale uitdagingen dat we de werkplek en het doel van werk zijn gaan heroverwegen.
Nog niet zo lang geleden werkten bedrijven en overheden koortsachtig aan wat de media het nieuwe normaal noemden. We zijn begonnen af te stappen van het 9-naar-5-denken. Je hoefde alleen maar naar de krantenkoppen te kijken over de Anti-Werk Beweging en de Big Resign.
We begonnen onze opvattingen over de betekenis van werkzekerheid, het woon-werkverkeer en de balans tussen werk en privé te veranderen. Hoewel we ons misschien afvroegen of thuiswerken haalbaar zou zijn, konden we het nu proberen. We hadden het misschien nooit voor mogelijk gehouden, maar: kunnen we onze kijk op wat het betekent om te werken veranderen?
Enthousiaste rapporten
Ondertussen verschenen er berichten over de vierdaagse werkweek van IJsland tot Toronto. De India Times schreef: “Van de VAE naar Nieuw-Zeeland: deze landen zijn overgestapt op een vierdaagse werkweek.”
De organisatoren van het initiatief 4 Day Week Global hadden de kans van een getijdenverandering gegrepen. Ze boden een raamwerk om slimmer te werken, niet langer. Ze beloofden een verbeterde productiviteit, zonder inkomensverlies, evenals gezondheid en welzijn op de werkplek. Door af te stappen van het 9 naar 5 denken.
Er waren enthousiaste verhalen over hogere bedrijfsopbrengsten, werktevredenheid, merk-loyaliteit en zelfs meer betrokkenheid bij de organisatie. Werknemers hadden het over hoe minder werken en hetzelfde verdienen hun leven verbeterde. Het zorgde ervoor dat ze zich meer ontspannen, gezonder en gelukkiger voelden dankzij hun verbeterde balans tussen werk en privé.
Zelfs uit Groot-Brittannië, bekend om zijn langwerkende cultuur kwamen er positieve berichten vanuit de grote verscheidenheid aan deelnemende sectoren. Een bedrijfsdirecteur, Nicci Russell van Waterwise, zei: “We houden allemaal van dat extra dagje weg op kantoor en komen fris terug. Het is geweldig voor ons welzijn en we zijn zeker productiever.”
Waardevolle 9 tot 5 lessen?
Er zijn waardevolle lessen geleerd voor het soort organisaties dat tientallen jaren van ingesleten culturen en systemen op de werkplek probeert te veranderen, aldus 4 Day Week Global. “De pandemie heeft voor het bedrijfsleven de perfecte omgeving gecreëerd om de lessen uit de gedwongen verandering van onze werkgewoonten te gebruiken,” zei Charlotte Lockhart, die samen met Andrew Barnes het initiatief heeft opgericht. Ze vertelde ons ook: “We hopen de wereld te veranderen door de manier te veranderen waarop de wereld werkt.”
“De pandemie heeft voor het bedrijfsleven de perfecte omgeving gecreëerd om de lessen uit de gedwongen verandering van onze werkgewoonten te benutten. We hopen de wereld te veranderen, door de manier te veranderen waarop de wereld werkt.”
De grote Bore-out
Eén ding dat al deze activiteiten duidelijk hadden gemaakt, was dat we niet gelukkig waren op het werk. We hebben het inmiddels niet meer alleen over Burn-out. We hebben het ook over Boreout.
De ratrace is tenslotte iets dat duidt op een soort eindeloze, meedogenloze achtervolging. Een die misschien zelfs zinloos of zelfdestructief is.
“80% van de werknemers wereldwijd kijkt voortdurend op de klok, of werkt actief tegen de doelstellingen van hun werkgever,” vertelde een woordvoerder van Gallup ons over de cijfers voor 2020. “Bezorgdheid, stress, woede en verdriet op het werk zijn toegenomen sinds we ze in 2009 begonnen te meten,” voegde hij eraan toe.
"We gaan slaapwandelend door onze dagen en steken weinig energie in ons werk," schreef Quartz in 2015 in dezelfde geest. Volgens de zakelijke nieuwsaanbieder hebben veel mensen gewoon een hekel aan hun baan.
Bewegen we ons niet allemaal op automatische piloot, doormodderend door de week heen? Ons verheugend op vrijdag, neerslachtig over de aankomende maandag? Steeds maar weer?
"We gaan slaapwandelend door onze dagen en steken weinig energie in ons werk."
Het werkt gewoon niet
Maar als we even terugkijken naar onze eerder genoemde opbeurende rapporten over korter en slimmer werken: niet iedereen is gecharmeerd van zulke nieuwe benaderingen. Er zijn bedrijven die zeggen dat ze gewoonweg niet werken. Dat deze flexibele en hybride werkpatronen een té grote herziening van de organisatiestructuur vereisen. Of dat ze een bedreiging vormen voor onze cultuur op de werkvloer, waar mensen elkaar persoonlijk moeten ontmoeten.
Het einde van 9 tot 5?
Anderen zien echter een toekomst in deze veranderingen. Of dat we het op zijn minst zouden moeten overwegen.
Forbes heeft de vijfdaagse werkweek bijvoorbeeld bestempeld als verouderd relikwie. Dat het tijd is om het te herzien.
Dan zijn er mensen die zeggen dat het tijd is om terug te keren naar de meest belangrijkste vraag. Wat is de betekenis van werk? Dat de focus bij het doorvoeren van veranderingen op de mensen moet liggen, en niet noodzakelijkerwijs op technologie. Dat er creatieve oplossingen gevonden kunnen worden.
Zullen de veranderingen blijvend zijn? Professor Barry Schwartz, auteur van Why Do We Work? noemt het antwoord op die vraag: verrassend, complex en urgent. Hij vertelde ons: “De grote vraag in mijn gedachten is of de ‘great resignation’ slechts een bliep is. Of dat mensen zullen volharden meer van hun werk te vragen dan alleen een looncheque. Hoe genereus die ook is. De tijd zal het leren,” concludeerde hij. Eraan toevoegend dat er ontevreden individuen nodig zijn om zich te verenigen en meer te eisen.
De toekomst van werk
Niemand weet hoe de toekomst van werk eruit zal zien.
Maar volgens deskundigen zoals Andrew Barnes van 4 Day Week Global geven programma's zoals die van hen, bedrijven de kans om innovatief en vooruitstrevend te zijn. En als het aan zijn zakenpartner Lockhart ligt, is het tijd voor een verandering ten behoeve van een gezondere planeet en samenleving. Plus een stap in de richting van het inzicht dat we nu hebben over welzijn op de werkplek.
“Mensen hechten nu meer dan ooit belang aan hoe en waar ze werken,” vertelde Elliott Smith van het Britse Love your Employees aan ons. Zijn bedrijf biedt een online marktplaats voor alles wat met welzijn op het werk te maken heeft. Hij voegde eraan toe: “Voor sommige functies worden nu standaard flexibele en externe werkopties verwacht. Werknemers willen een beter evenwicht tussen werk en privéleven opbouwen zonder financieel verlies te lijden.”
Hij zei ook: “Tegenwoordig is er meer aandacht voor het welzijn van werknemers. Werknemers zullen op zoek gaan naar bedrijven die prioriteit geven aan hun mentale en fysieke gezondheid. Dit zal de sleutel zijn om concurrerend te blijven op de markt,” concludeerde hij, terwijl hij zijn perspectief met ons deelde.
“De grote vraag bij mij is of het ‘grote ontslag’ slechts een bliep is. Of dat mensen zullen volharden meer van hun werk te vragen dan alleen een looncheque. Hoe genereus het ook is.”
Werkt 9 tot 5 nog voor ons?
Werken we omdat we een inkomen nodig hebben voor onze hypotheek, of voor de opleiding van onze kinderen?
Meer mensen veranderen die behoefte door te verhuizen naar een betaalbaarder land. Of ze beginnen een ander soort leven waarin ze de focus op geld vervangen door iets anders, iets waar ze om geven.
Anderen veranderen de betekenis van werk, door er anders mee om te gaan. Ze kunnen bijvoorbeeld hun focus verleggen van geld naar het maken van een verschil. Of door hun carrière te veranderen in iets compleet nieuws, zoals stedelijke landbouw op een dak als bedrijf.
Dergelijke ondernemers en carrièrewisselaars kunnen onderweg extra voordelen ondervinden. Neem de bovenstaande daklandbouw als voorbeeld: als ze in het gebouw zelf of in de buurt wonen, is er geen stressvol woon-werkverkeer meer. Ze kunnen restaurants in de buurt vinden die klant kunnen worden, en ze kunnen hun producten op de fiets distribueren.
NL 
EN 
